Egzama

Egzama, ciltte kızarıklık, kaşıntı ve inflamasyon ile karakterize edilen, genellikle kronik seyreden bir cilt hastalığıdır. Ayrıca atopik dermatit olarak da bilinen bu durum, özellikle çocuklarda yaygındır, ancak her yaşta ortaya çıkabilir. Egzama, genetik faktörler ve çevresel tetikleyicilerin bir kombinasyonu sonucu gelişebilir. Özellikle cilt bariyerinin bozulması ve bağışıklık sistemi reaksiyonları egzamanın ortaya çıkışında önemli rol oynar.

Egzama Belirtileri

Egzamanın tipik belirtileri arasında şunlar yer alır:

• Kuru - hassas cilt
• Yoğun kaşıntı
• Kızarıklık
• Kabarcıklar
• Kabuklanma
• Çatlama

Egzama Tedavisi

Egzama için kesin bir tedavi yoktur, ancak belirtileri kontrol altında tutmak ve cilt sağlığını iyileştirmek için çeşitli yöntemler kullanılabilir:

• Nemlendirme: Kuru cilt, egzama semptomlarını tetikleyebilir. Günlük cilt bakımı rutinlerinde düzenli olarak yoğun nemlendiriciler kullanmak, cildin nem dengesini korumaya yardımcı olur.

• Topikal Kortikosteroidler: Şiddetli kaşıntı ve inflamasyonu azaltmak için doktor tarafından reçetelenen topikal kortikosteroid kremler kullanılabilir. Bu kremler, kullanımda dikkatli olunması gereken güçlü ilaçlardır.

• Topikal Kalsinörin İnhibitörleri: Kortikosteroidlere alternatif olarak, inflamasyonu azaltmaya yardımcı olan ve cilt bariyerini güçlendiren bu kremler, uzun süreli kullanım için daha güvenlidir.

• Antihistaminikler: Özellikle geceleyin kaşıntıyı kontrol altına almak için kullanılabilir.

• Günlük Cilt Bakımı: Cildi tahriş edebilecek sabun ve deterjanlardan kaçınmak, yumuşak temizleyiciler ve su bazlı cilt ürünleri kullanmak önemlidir.

• Çevresel Tetikleyicilerden Kaçınma: Evcil hayvan tüyü, polen, toz ve bazı yiyecekler gibi alerjenler egzama semptomlarını tetikleyebilir. Bu tetikleyicileri tanımlamak ve mümkün olduğunca bunlardan kaçınmak faydalı olabilir.

• Işık Tedavisi (Fototerapi): Ciddi egzama vakalarında, ultraviyole ışık tedavisi semptomların hafifletilmesine yardımcı olabilir.

Egzama tedavisinde en önemli adım, cildin ihtiyaçlarını anlamak ve uygun cilt bakım rutinlerini uygulamaktır. Ayrıca, belirtiler kötüleştiğinde veya kontrol altına alınamadığında bir uzman doktora (dermatolog) danışmak önemlidir.

Egzama Türleri Nelerdir?

Egzama, farklı şekillerde ortaya çıkabilen çok yönlü bir cilt hastalığıdır. Her bireyde belirtileri farklılık gösterebilir ve çeşitli egzama türleri bulunmaktadır. Bu türlerin doğru tanınması, etkili bir tedavi planı oluşturmak açısından önemlidir.

• Atopik Egzama (Atopik Dermatit): Bebeklik döneminde başlayan ve yaygın olarak görülen egzama türüdür. Genetik yatkınlık ve bağışıklık sistemi hassasiyeti ile ilişkilidir. Kaşıntı, kuruluk ve tekrarlayan döküntülerle kendini gösterir.

• Numuler Egzama (Diskoid Egzama): Yuvarlak ya da oval kızarık plaklar halinde görülür. Daha çok yetişkinlerde ortaya çıkar. Ciltte kuruluk ve çatlama ile birlikte şiddetli kaşıntıya neden olabilir.

• Kontakt Dermatit: Egzama, cildin belirli maddelerle teması sonucunda da gelişebilir. Tahriş edici maddeler veya alerjenler, kontakt dermatite yol açabilir. Eldiven kullanımı, sabunlar, temizlik ürünleri egzamayı tetikleyebilir.

• Seboreik Dermatit: Saçlı deride, burun kenarlarında ve kulak arkasında görülen egzama türüdür. Yağlı, sarımsı kabuklanmalarla seyreder. Saçta egzama olarak da bilinen bu form, stres ve hormonal değişikliklerle tetiklenebilir.

• Strese Bağlı Egzama: Duygusal stresin vücutta yarattığı bağışıklık sistemi tepkileri egzamanın alevlenmesine neden olabilir. Atopik dermatiti olan bireylerde stres dönemlerinde belirtiler şiddetlenebilir.

Egzamaya Ne İyi Gelir?

Egzama tedavisinde semptomları hafifletmek kadar tetikleyici faktörlerden korunmak da önemlidir. Kişinin egzama türüne, yaşına ve yaşam tarzına göre değişiklik gösterebilir.

• Bitkisel Yağlar: Hindistancevizi yağı ve zeytinyağı gibi doğal yağlar, cildi nemlendirmek için tercih edilebilir. Alerjik bünyelerde dikkatli kullanılmalıdır.
  
  
• Soğuk Kompres: Kaşıntının yoğun olduğu dönemlerde, soğuk kompres uygulamak rahatlama sağlayabilir.
  
  
• Düzenli Uyku ve Stres Yönetimi: Uyku düzeni ve stres kontrolü, bağışıklık sistemini dengeleyerek egzama semptomlarının azalmasına yardımcı olabilir.
  
  
• Beslenme Düzeni: Omega-3 yağ asitlerinden zengin beslenme egzama semptomlarını hafifletebilir. Bazı kişilerde süt ürünleri veya gluten tüketiminin egzama artışına yol açabileceği için doktor takibi önerilir.
  
  

Egzama Bulaşıcı mı?

Hayır, bulaşıcı bir hastalık olarak kabul edilmez. Egzamanın oluşma nedeni mikrobik ya da enfeksiyöz bir durumdan kaynaklanmaz. Bu hastalık, bağışıklık sisteminin aşırı duyarlılığı ve cilt bariyerindeki bozulma ile ilişkilidir. Bir kişiden diğerine doğrudan temas yoluyla geçmez. 

Sık Sorulan Sorular

• Egzama neden olur?

Egzama, genetik yatkınlık, bağışıklık sistemi bozuklukları ve çevresel faktörlerin bir araya gelmesiyle ortaya çıkabilir. Cilt bariyerindeki zayıflık, su ve nem kaybına neden olarak cildin savunma mekanizmasını bozar. Bu durum, ciltte kuruluk, kaşıntı ve inflamasyona yol açar. Ev tozu akarları, polen, bazı gıdalar, deterjanlar egzama ataklarını tetikleyebilir.

• Egzama nasıl geçer?

Egzama tamamen iyileşmeyebilir, ancak uygun tedavi ve bakım yöntemleriyle kontrol edilebilir. Cilt bariyerini güçlendiren nemlendiriciler, topikal tedaviler, antihistaminikler ve çevresel tetikleyicilerden kaçınmak bu sürecin temel taşlarıdır. Egzamanın geçtiği dönemler (remisyon) ve alevlendiği dönemler (nüks) olabilir. Bu nedenle düzenli takip ve uzman desteği önemlidir.

• Saçta egzama neden olur?

Saçlı deride oluşan egzamanın en yaygın nedeni seboreik dermatittir. Bu durum, ciltte aşırı yağ üretimi ve Malassezia adı verilen maya tipi mantarın artışıyla ilişkilidir. Saç derisinde kepeklenme, kaşıntı, kızarıklık ve kabuklanma şeklinde görülür. Soğuk hava, stres, hormonal değişiklikler ve bazı saç ürünleri bu durumu tetikleyebilir. Medikal şampuanlar ve kortizonlu losyonlarla kontrol altına alınabilir.

• Strese bağlı egzama belirtileri nelerdir?

Strese bağlı egzama, genellikle kaşıntının artması, ciltte kızarıklık, kabarma ve döküntülerle kendini gösterir. Vücutta özellikle boyun, dirsek içleri, diz arkaları gibi bölgelerde ortaya çıkar. Duygusal stres, bağışıklık sistemini etkileyerek inflamasyonu tetikler ve cilt reaksiyonlarına neden olur. Bu durumda stres yönetimi tedaviye ek olarak büyük fayda sağlar.