Çocuk Felci Nedir? Teşhis & Tedavisi

Çocuk felci, Poliovirus’un neden olduğu ve genellikle çocukları etkileyen viral bir enfeksiyondur. Bu hastalık, sinir sistemini etkileyerek felce ve bazı durumlarda ölüme yol açabilir. Çocuk felci, doğrudan kişiden kişiye temas veya enfekte dışkının ağız yoluyla alınmasıyla bulaşır. Dünya Sağlık Örgütü (WHO) ve diğer sağlık kuruluşlarının yoğun aşılama çabaları sayesinde, çocuk felci vakaları son yıllarda önemli ölçüde azalmıştır. Ancak, virüs hâlâ aşılama oranlarının düşük olduğu bazı bölgelerde aktiftir.

Teşhis

Çocuk felci teşhisi, hastanın belirtileri ve tıbbi geçmişi temel alınarak yapılır. Virüsün varlığını doğrulamak için boğaz kültürü, dışkı örnekleri veya omurilik sıvısından alınan örnekler laboratuvar analizine gönderilebilir. Poliovirus enfeksiyonu teşhis edildiğinde, hızlı ve etkili bir tedavi planının uygulanması önemlidir.

Belirtiler

Çoğu polio vakası asemptomatiktir, yani enfekte kişilerde herhangi bir belirti gözlemlenmez. Ancak, belirtiler gösteren vakalarda aşağıdaki semptomlar görülebilir:

• Ateş
• Yorgunluk
• Baş ağrısı
• Boyun sertliği
• Kollarda ağrı
• Bacaklarda ağrı
• Kas zayıflığı
• Felç

 

Tedavi

Çocuk felci için özel bir tedavi yoktur. Tedavi, belirtilerin hafifletilmesine ve komplikasyonların önlenmesine odaklanır. Bu destekleyici tedaviler şunları içerebilir:
Ağrıyı hafifletmek için analjezik ilaçlar
Kas spazmlarını kontrol altına almak için antispazmodik ilaçlar
Yeterli beslenme ve hidrasyon
Felç geçiren kasların güçlenmesine ve fonksiyonunun iyileştirilmesine yardımcı olması için fizik tedavi ve rehabilitasyon

Önleme

Çocuk felci, inaktif polio aşısı (IPV) ve canlı zayıflatılmış oral polio aşısı (OPV) olmak üzere iki tür aşı ile önlenebilir. Dünya çapında yaygın aşılama kampanyaları, çocuk felcinin kontrol altına alınmasında ve neredeyse tamamen ortadan kaldırılmasında kritik bir rol oynamıştır. Aşıların uygulanması, çocuk felci virüsünün yayılmasını önlemek ve hastalığı nihai olarak yok etmek için en etkili yöntemdir.Çocuk felci ile ilgili sağlık profesyonelleri ve kamu sağlığı yetkilileri, aşılamayı teşvik etmeye ve risk altındaki bölgelerde aşılama oranlarını artırmaya devam etmektedir. Ebeveynler ve bakım verenler, çocukları için önerilen aşı takvimini takip ederek, bu ciddi hastalığa karşı koruma sağlayabilir.

Sık Sorulan Sorular

• Çocuk Felci (Poliomyelit) Nedir?

Çocuk felci, tıbbi adıyla poliomyelit, poliovirüs adı verilen virüsün neden olduğu bulaşıcı bir hastalıktır. Sinir sistemine saldırarak kas kontrolünü etkileyen bu virüs, özellikle 5 yaş altı çocuklarda kalıcı felce ve hatta hayati riske yol açabilir. Çocuk felci hastalığı, dünya genelinde büyük aşılama kampanyaları sayesinde önemli ölçüde kontrol altına alınmış olsa da, aşı olmayan bireylerde hâlâ risk oluşturmaktadır. Virüs ağız yoluyla vücuda girer ve genellikle sindirim sistemi üzerinden yayılır. Bazı vakalarda omuriliği etkileyerek kasları çalıştıran sinir hücrelerine zarar verir.

• Çocuk Felci Belirtileri Nelerdir?

Çocuk felci belirtileri, virüsün vücutta nasıl yayıldığına ve hangi sistemi etkilediğine göre değişebilir. Bazı hastalar hiç belirti göstermeden hastalığı geçirebilirken, bazı bireylerde ciddi sinir sistemi komplikasyonları görülebilir. Yaygın belirtiler şunlardır:

• Ani başlayan yüksek ateş,
• Kas ağrıları, özellikle bacaklarda,
• Boyun sertliği,
• Yorgunluk ve halsizlik,
• Baş ağrısı,
• Reflekslerde azalma veya kaybolma,
• Yürüme güçlüğü veya tek taraflı kas zayıflığı.

Belirtiler genellikle enfeksiyondan 7–10 gün sonra ortaya çıkar. Eğer virüs sinir sistemini etkilerse, kalıcı felç gelişme riski vardır.

• Kas Ağrıları Çocuk Felciyle Nasıl İlişkilidir?

Kas ağrıları, çocuk felci geçiren bireylerde en sık karşılaşılan şikâyetlerden biridir. Virüs, kaslara giden sinir hücrelerine zarar verdiği için kaslarda güçsüzlük, hassasiyet ve ağrıya neden olabilir. Özellikle bacak, kalça ve sırt kaslarında hissedilen ağrılar, çocuk felcinin başlangıç belirtileri arasında yer alabilir. Kas ağrıları bazen hareket etmeyi zorlaştıracak kadar şiddetli olabilir ve bazı vakalarda kalıcı hareket kısıtlılığına yol açabilir. Bu nedenle kas ağrıları yalnızca yorgunlukla ilişkilendirilmemeli, diğer semptomlarla birlikte değerlendirildiğinde çocuk felci açısından dikkate alınmalıdır.

• Çocuk Felci Nasıl Bulaşır?

Çocuk felci poliomyelit virüsü, genellikle ağız yoluyla vücuda girer ve enfekte bireylerin dışkısıyla temas sonucu bulaşır. Hijyen koşullarının yetersiz olduğu ortamlarda yayılma riski oldukça yüksektir. Bulaş yolları:

• Kirli su ve yiyecekler,
• Enfekte yüzeylere temas,
• Aşısız bireylerle yakın temas.

Bu nedenle erken yaşta aşılanma ve hijyen kurallarına dikkat etmek, hastalığın bulaşmasını önlemede en etkili yöntemlerdir.

• Çocuk Felci Hastalığı Kalıcı Mıdır?

Çocuk felci hastalığı, sinir hücrelerini kalıcı olarak etkileyebileceği için bazı vakalarda kalıcı felce neden olabilir. Özellikle virüs omurilikteki motor sinir hücrelerine zarar verirse, bacaklarda veya kollarda kalıcı kas zayıflığı ya da felç gelişebilir. Hafif geçiren bireylerde iyileşme tam olabilirken, sinir hasarı olan vakalarda fizik tedavi ve rehabilitasyon süreci gerekebilir. Bazı kişilerde hastalığın etkileri yıllar sonra bile kas zayıflığı ve ağrı olarak geri dönebilir (post-polio sendromu).

• Çocuk Felci Aşısı ve Korunma Yolları Nelerdir?

Çocuk felci poliomyelit hastalığından korunmanın en etkili yolu, aşıdır. Aşı takvimi doğrultusunda yapılan dozlar, bireyi virüse karşı güçlü şekilde korur. Ülkemizde çocuk felci aşısı rutin bebeklik aşı programında yer alır. Korunma yöntemleri şunlardır:

• Zamanında aşılanmak,
• Elleri sık sık sabunla yıkamak,
• Temiz su ve hijyenik gıdalar tüketmek,
• Enfekte kişilerle temastan kaçınmak.

Toplum bağışıklığı açısından çocuk felcinin tamamen ortadan kaldırılabilmesi için tüm çocukların aşılanması kritik öneme sahiptir.