Vücudunuzdaki Benleri Tanıyın

Vücuttaki benler dikkatle gözlemlemeli ve herhangi bir renk, şekil ya da boyut farklılığında geç olmadan uzman bir hekime danışılması gerekir. Nevüs, her insanda bulunabilen ve genellikle iyi huylu olan deri lezyonuna verilen isimdir. Her türlü nevüs zaman içinde ve yaşla şekil değiştirebilir ve maling hücre artışı oluşabilir. Bu yüzden düzenli nevüs kontrolü çok önemlidir ve herhangi bir değişiklik fark edildiğinde vakit kaybetmeden uzman doktora başvurmak gerekir. Fark edilmesi gereken değişimler; renk değişikliği, bende büyüme ve ani küçülmeler, yüzeyde kabuklanma, kaşıntı ve sızıntı şeklinde olabilir. 

Dermatoskopi denen bir yöntemle benlerin görüntüsünün büyütülerek inceleniyor ve eğer gerekirse biyopsi de alınabiliyor. Bu sayede melanom denen cilt kanseri erken evrede yakalanarak, tedavi edilebiliyor. Böyle bir tehdit algılandığında nevüsün cinsine ve bulunduğu yere göre müdahale yöntemi belirleniyor. 

6-12 Aylık Aralıklarla Takip Edilmeli Benler; Radyokoter, Plexr Lazer, Kriyoterapi ya da cerrahi müdahlale ile alınabilir. Bunların her biri basit ve bölgesel anestezi ile yapılabilecek işlemlerdir. Radyokoter ya da Plexr Lazer uygulanan bölgede önce kabuklanma olur daha sonra bu kabuk kendiliğinden düşerek orada pembe bir iz oluşturur. Bu pembe alan zamanla ten rengine geri döner. Yara izinin iyileşmesi alınan nevüsün yani benin derinliğine, büyüklüğüne ve alınan bölgeye göre değişir. Genellikle bu tedaviler tek seansta tamamlanır. Alınan ben duruma göre patolojik incelemeye gönderilir. 

Benler mutlaka 6-12 aylık aralıklarla takip edilmelidir. Özellikle el içi, parmak uçları, ayak tabanındaki benler, travmalar nedeniyle malignleşebileceği için daha dikkatli takip edilmeli, gerekirse erken safhada cerrahi işlem ile çıkartılmalıdır.   

Benler doğuştan vücudumuzda bulunabildiği gibi seneler içinde güneş ışınlarının da etkisiyle çoğalabilir. Güneş koruyucusu kullanmak hem benlerin çoğalmasının hem de cilt yaşlanmasının önüne geçmek için olmazsa olmazlardandır. Güneşin zararlı ışınlarından korunmak için şapka ile güneş gözlüğü kullanılması ve cildin güneş ışığından korunması oldukça önemlidir.  

Benin üzerinde yara oluşumu varsa ve uzun süre geçmediyse, benlerin şekli asimetrikse ve kenarlarında düzensizlik varsa, çapı büyükse yüzeyinde, boyutunda ve şeklinde değişiklik oluşmuşsa, içinde birden fazla renk barındırıyorsa, kanama veya kaşıntı gibi şikayetler varsa vakit kaybetmeden bir dermatoloji uzmanına danışılması gerekir. Benler, yapılarına göre lazer tekniği ya da cerrahi işlemlerle ile tedavi edilebilir. Cerrahi yöntem uygulanarak alınan benlerin patolojik incelemesi yapılır ve bu şekilde iyi ya da kötü huylu oldukları belirlenebilir. İyi huylu benlerin bir kısmı lazer ile neredeyse iz kalmadan veya az görünür iz kalacak şekilde alınabilir. Lazer tekniğiyle müdahale edilebilecek benler, sayısı çok olsa bile tek seansta büyük oranda tedavi edilebilir. 

Vücudunuzda aniden beliren kırmızı benler, genellikle "şarap lekesi" ya da "anjiyom" adı verilen, küçük damar yumaklarının oluşturduğu iyi huylu cilt oluşumlarıdır. Vücutta kırmızı ben oluşumu, yaşla birlikte artabileceği gibi genetik faktörlere veya hormonal değişimlere bağlı olarak da gelişebilir. Çoğunlukla zararsız olsalar da, sayılarında ani bir artış ya da mevcut benlerde değişim gözlemlendiğinde mutlaka dermatoloji uzmanına başvurulmalıdır. Çünkü vücuttaki kırmızı benlerin bazıları, nadir de olsa, sistemik bir sağlık sorununun belirtisi olabilir. 

Vücudumuzda ben oluşumu, genetik yatkınlık ve çevresel faktörlerin bir kombinasyonuyla ortaya çıkar. Özellikle güneşe uzun süreli maruz kalmak, vücuttaki benlerin hem sayısını artırabilir hem de var olan benlerin değişimine neden olabilir. Bununla birlikte, hormonal değişimler, hamilelik, ergenlik dönemi veya yaşlılık gibi süreçlerde de vücuttaki benlerde artış gözlemlenebilir. Bazı benler doğuştan mevcutken, bazıları hayatın ilerleyen dönemlerinde sonradan çıkabilir. 

Vücuttaki benlerin çoğalması, her zaman ciddi bir durumun göstergesi olmayabilir. Hızlı ve kontrolsüz bir şekilde çoğalan benler, mutlaka bir dermatolog tarafından değerlendirilmelidir. Özellikle kısa sürede çok sayıda yeni ben oluşuyorsa veya mevcut benlerde büyüme, renk değişimi gibi belirtiler varsa, erken dönemde müdahale büyük önem taşır. Vücutta ben çoğalmasını önlemek için güneş koruyucu kullanmak, güneş ışınlarından korunmak ve düzenli olarak cilt kontrollerine gitmek oldukça etkili yöntemlerdir. 

Vücutta siyah benler genellikle melanin pigmentinin yoğun olduğu bölgelerde oluşur. Siyah benler doğuştan var olabileceği gibi zamanla da gelişebilir. Bu tür benler genellikle iyi huylu olsa da, kenarlarında düzensizlik, renk değişimi veya hızla büyüme gibi belirtiler gösterdiğinde dikkatli olunmalıdır. Özellikle siyah benlerin yapısal değişiklik göstermesi, erken evrede bir cilt kanseri belirtisi olabileceğinden, bu tür değişimler ihmal edilmemelidir. 

Sonradan çıkan benlerin tedavisi, benin türüne ve doktorun önerisine göre değişir. İyi huylu olan benlerde herhangi bir tedavi gerekmezken, estetik kaygılar veya risk faktörleri nedeniyle alınmaları gerekebilir. Cerrahi eksizyon, kriyoterapi veya lazer tedavisi gibi yöntemler sonradan çıkan benlerin giderilmesinde etkili yöntemlerdir. Tedavi sonrası iyileşme süreci, uygulanan yönteme ve benin büyüklüğüne bağlı değişiklik gösterebilir. Özellikle lazer yöntemleriyle, iz kalma riski minimuma indirgenebilir. Hangi yöntem uygulanırsa uygulansın, sonradan çıkan benlerin mutlaka doktor tarafından değerlendirilmesi şarttır. 

Vücutta kırmızı benler, genellikle küçük damar genişlemeleri (anjiyomlar) sonucu oluşur. Yaş, genetik faktörler ve hormonal değişimler bu oluşumu tetikleyebilir. 

2. Vücutta benler neden çıkar?

Benlerin çıkmasında en önemli faktörler genetik yatkınlık, güneş ışınlarına maruz kalma ve hormonal değişimlerdir. Özellikle çocukluk ve ergenlik dönemlerinde yeni ben oluşumu daha sık görülür. 

Her ben çoğalması tehlikeli değildir; ancak benlerde hızlı artış, renk ve şekil değişimi varsa dermatoloji uzmanına başvurmak gerekir. Çünkü bu belirtiler bazı cilt hastalıklarının erken işareti olabilir. 

Sonradan çıkan benler lazer tedavisi, cerrahi eksizyon veya kriyoterapi gibi yöntemlerle alınabilir. Hangi yöntemin uygun olduğuna dermatolog muayenesi sonucunda karar verilmelidir.